Hoppe : Όλες οι άκρως ανεπτυγμένες μορφές θρησκείας, δεν επιτρέπουν στους πιστούς τους να εποφθαλμιούν την ιδιοκτησία κάποιου άλλου. Αυτή η απαγόρευση αποτελεί το θεμέλιο της ειρηνικής συνεργασίας. Σε μια δημοκρατία, από την άλλη πλευρά, ο καθένας μπορεί να απαιτήσει την ιδιοκτησία οποιουδήποτε άλλου και να ενεργήσει σύμφωνα με την επιθυμία του – η μόνη προϋπόθεση είναι να καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στους διαδρόμους της εξουσίας. Έτσι, υπό δημοκρατικές συνθήκες, όλοι αποτελούν πιθανή απειλή. Και κατά τη διάρκεια των μαζικών εκλογών, τα μέλη της κοινωνίας που προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στους διαδρόμους της εξουσίας και να ανέβουν στις υψηλότερες θέσεις, είναι εκείνοι που δεν έχουν ηθικές αναστολές για την αρπαγή της ιδιοκτησίας άλλων ανθρώπων: συστηματικοί αμοραλιστές, που είναι ιδιαίτερα ταλαντούχοι στη διαμόρφωση πλειοψηφιών μέσω μιας πληθώρας αχαλίνωτων και αμοιβαίων απαιτήσεων έναντι ξένης ιδιοκτησίας...Υπάρχει μια προσωρινή λύση. Ονομάζεται απόσχιση και πολιτική αποκέντρωση. Τα μικρά κράτη πρέπει να είναι φιλελεύθερα, αλλιώς οι παραγωγικοί άνθρωποι θα τα εγκαταλείψουν. Ως εκ τούτου, είναι επιθυμητός ένας κόσμος που αποτελείται από χιλιάδες κράτη όπως το Λιχτενστάιν, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ. Αντίθετα, η ευρωπαϊκή κεντρική κυβέρνηση – και μάλιστα μια παγκόσμια κυβέρνηση – με μια «εναρμονισμένη» φορολογική και κανονιστική πολιτική, είναι η σοβαρότερη απειλή για την ελευθερία…
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ: Το παρόν άρθρο θα ξεβρακώσει δημοσίως πάσης φύσεως κομμουνιστές, φανερούς και κρυφούς με εθνικιστικό ή εθνικοσοσιαλιστικό προσωπείο, μέχρι και με αντι-Διαφωτιστικό τάχα μου Μεσαιωνικό ή Ρομαντικό (σ.σ. για να καπελωθεί και εκείνη η εποχή), οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την ιστορική και οικονομική άγνοια της πλειοψηφίας του κόσμου σήμερα, προσπαθούν άθελά τους (αν είναι και οι ίδιοι αδιάβαστοι) ή μη (αν είναι βαλτοί ενώ ήδη ξέρουν) να αλυσοδέσουν στο εν εξελίξει σοσιαλιστικό κράτος της παγκοσμιοποίησης και όσους εναπομείναντες ελεύθερους ανθρώπους σαν εμάς (σ.σ. όπως ήδη το προσπάθησαν με πρόσχημα την προστασία της δημόσιας υγείας από τον Κορωνοϊό παίρνοντας τέτοια περιοριστικά μέτρα και τιμωρητικά για τους αντιφρονούντες). Τουτέστιν, οι κομμουνιστές αυτοί παραπλανώντας τις μάζες να πιστέψουν ότι η ελεύθερη ή καπιταλιστική αγορά στην οικονομία είναι αυτή που τις καταστρέφει και ότι η παγκοσμιοποίηση είναι τάχα μου φιλελεύθερη, προσπαθούν να μας κάνουν όλους δούλους εκείνων ή της κομμουνιστικής παγκοσμιοποίησης ευρύτερα που θέλει άπαντες να εξαρτώνται από ένα (επίσης αριστερίστικο) Παγκόσμιο Εγγυημένο Εισόδημα επειδή δεν υπάρχουν πια δουλειές για όλους, αφού προηγουμένως φρόντισαν να τις εξαφανίσουν με τις πράξεις τους (σαν τον κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία και την ακρίβεια στα υλικά αγαθά που προκαλεί συνεπακόλουθα με τα μονοπώλιά του) για να αποδεχτεί έπειτα ο απελπισμένος στα οικονομικά κόσμος τη δική τους ‘’λύση’’ ως μια και μοναδική, έτσι ώστε να υποταχτούν όλοι αδιαμαρτύρητα! Και όταν άπαντες θα εξαρτώνται πια οικονομικά παρά μόνο από παγκοσμιοποιητές με κάθε τέτοιο επίδομα τεμπελιάς (σαν και αυτό που παίρνει κάθε αφροασιάτης λαθρομετανάστης από τη φορολογία που μπαίνει σε κάθε τέτοιον βλάκα εργαζόμενο που τους ανέχεται), φυσικό και αναμενόμενο να μην τους εναντιωθεί ποτέ κανένας έπειτα ούτε στα θρησκευτικά, αν θέλουν να συνεχίσουν να παίρνουν χρήματα από το κράτος για να εξασφαλίσουν τουλάχιστον την τροφή τους! Ιδού το πρόβλημα λοιπόν και ιδού η λύση που θα δοθεί παρακάτω και που αποφεύγουν να την προτείνουν βέβαια τέτοιοι κομμουνιστές ή παγκοσμιοποιητές για ευνόητους λόγους! Κατά συνέπεια, η ιδεολογία της ‘’Σατανικής Ορθοδοξίας’’ που εκφράζεται ευθαρσώς από αυτό εδώ το ιστολόγιο (σ.σ. για όσους ακόμα ψάχνουν να τη βρουν), συνοψίζεται ως εξής: Μεσαιωνική Θεοκρατία στην κοινωνία και ελεύθερη αγορά στην οικονομία, για να συνεχίζουμε να υπάρχουμε θρησκευτικά και οικονομικά ανεξάρτητοι από κάθε γαμόπουστα (ή πουστόπουστα κατά τα λεγόμενα ενός Μανιάτη σατανιστή κάποτε) κομμουνιστή ή σοσιαλιστή της παγκοσμιοποίησης και του τυραννικού του κράτους! Τα υπόλοιπα παρακάτω…
Δεν χρειάζεται να κάνουμε υποθέσεις, εφόσον η ελίτ φροντίζει να διαφημίζει τον κόσμο που υπόσχεται. Σε σχετική διαφήμιση λοιπόν του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το τί να περιμένουμε το έτος 2030, με φόντο έναν νεαρό με φωτεινό χαμόγελο, αναγράφεται «you will own nothing and you will be happy». Δεν θα κατέχεις τίποτε και θα είσαι ευτυχισμένος. Το πρόταγμα δεν αναφέρεται στην εθελούσια λιτή και απέριττη ζωή. Δεν αναφέρεται στον εθελούσιο περιορισμό των περιττών και ανούσιων «αναγκών». Δεν αναφέρεται στον εθελούσιο ασκητισμό που απορρίπτει τα υλικά αγαθά προς χάριν του πνεύματος. Προδιαγράφει την κομμουνιστική συνιστώσα του νέου συστήματος: την κατάργηση κάθε είδους ατομικής ιδιοκτησίας σε ότι αφορά τους πολλούς. Όταν μιλούν για ατομική ιδιοκτησία εννοούν τα πάντα: από ένα σπίτι ή αυτοκίνητο μέχρι τα ρούχα και παπούτσια που φοράμε. Ούτε τα ρούχα δεν θα είναι «δικά μας». Θα ενοικιάζονται ή θα παραχωρούνται για χρήση. Στο κάτω κάτω περαστικοί είμαστε απ’ αυτή τη ζωή και τα υλικά αγαθά έχουν απλώς κάποια αξία χρήσης. Γιατί να μπαίνεις στον κόπο να τα συντηρείς; Υπάρχουν κάποιοι περισσότερο «ειδικοί», για να μας απαλλάξουν απ’ αυτό το βάρος. Δεν αρνούνται, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, το να παρέχουν τα αγαθά (εξαρτάται από την «κοινωνική υπευθυνότητά» μας βεβαίως)· αρνούνται στο να έχουμε εμείς τον έλεγχό τους, με την αξία μας. Εάν λοιπόν οι πολλοί δεν κατέχουν τίποτε από τα αναγκαία, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν οι ελάχιστοι που θα κατέχουν τα πάντα. Εάν κάποιοι ενοικιάζουν «υπηρεσίες» ένδυσης ή κατοικίας ή οτιδήποτε άλλο, τότε θα πρέπει να υπάρχουν κάποιοι που κατέχουν ολοκληρωτικά αυτές τις «υπηρεσίες», για να τις «προσφέρουν» βάσει κάποιων κριτηρίων. Χρειάζεται πολλή σκέψη, για να αντιληφθούμε ότι δημιουργείται ένα πλέγμα πλήρους και άνευ όρων εξάρτησης των πάντων σε οποιαδήποτε δραστηριότητά τους από το κράτος; Τα κράτη ουσιαστικά θα έχουν την κυριολεκτική ιδιοκτησία των υπηκόων και η διεθνής ελίτ την ιδιοκτησία των κρατών και της ίδιας της γης που περιλαμβάνουν. Τα συμπεράσματα είναι εύλογα.
Η ελίτ ούτε που θέλει να ακούει για καπιταλισμό ως γενικευμένο οικονομικό-κοινωνικό σύστημα. Ο παραδοσιακός καπιταλισμός παράγει ανταγωνιστές, οι οποίοι θα πρέπει να ελεγχθούν, ώστε να λειτουργούν εντός κάποιου συστήματος. Και όσο πιο ανεξάρτητοι και αυτοδημιούργητοι είναι οι ανταγωνιστές, ασχέτως από το αν είναι μικροί ή μεγάλοι, τόσο πιο απαιτητικοί είναι. Γι’ αυτό θέλουν η καπιταλιστική δραστηριότητα να περιοριστεί σε μία μικρή τάξη κάτω από την ελίτ. Δεν θα είναι για όλους, αλλά για όσους έχουν δώσει όλα τα εχέγγυα ότι λειτουργούν για λογαριασμό της. Ο ίδιος ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ ανέφερε ότι ο καπιταλισμός πρέπει να «διορθωθεί». Η «διόρθωση» έγκειται στην οριοθέτηση της δράσης του και στην συνύπαρξή του -κατ’ εξαίρεση- με τον ευρύτερο κομμουνισμό της μάζας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η σύμπηξη των δύο συστημάτων ολοκληρώνεται. Συνδυάστε τα παραπάνω με το γεγονός ότι κάποια στιγμή δεν θα υπάρχει καν αυτό που κάποιοι -πολύ θολά είναι αλήθεια- ονομάζουν «εργατική τάξη». Θυμηθείτε ότι τον ρόλο της θα τον πάρουν οι «έξυπνες» πλέον μηχανές...Ελπίζουμε να είναι σαφές το γιατί όλη η οικονομική δραστηριότητα θα πρέπει πάσει θυσία να κρατηθεί στον πάγο. Για να ανασχηματίσεις το σύστημα στα μέτρα σου, θα πρέπει να αφαιρέσεις από την μάζα που αντιλαμβάνεσαι ως ανταγωνιστή σου κάθε δυνατότητα ανεξάρτητης ύπαρξης. Όταν πλέον θα έχουν πέσει όλοι στα γόνατα θα τους προσφέρεις την «διέξοδο» που θέλεις εσύ. Θα είναι αναγκασμένοι να την δεχτούν ακόμη κι αν η «διέξοδος» θα είναι χειρότερη από το ίδιο το πρόβλημα.
(σ.σ. θυμηθήκαμε από: https://pyrgitai.gr)
Το «παγκόσμιο βασικό εισόδημα» (UBI) αποτελεί σαφώς το νέο σοσιαλιστικό τρεντ παγκοσμίως. Η βασική του ιδέα, η οποία έχει υποστηρικτές όπως οι πολυεκατομμυριούχοι Elon Musk και Mark Zuckerberg, υποστηρίζει την «εξαιρετικά ανθρωπιστική» πρόταση της αρπαγής των εισοδημάτων όσων εργάζονται και παράγουν και της διανομής των σε όσους δεν εργάζονται και δεν παράγουν. Τι θα μπορούσε να πάει στραβά με μια τόσο «φιλανθρωπική» πράξη;
Έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο μας σχετικά με την επιπόλαια αφέλεια που χαρακτηρίζει την θεωρία των υποστηρικτών του UBI. Το παγκόσμιο βασικό εισόδημα, δεν είναι η θεόσταλτη κοινωνική πολιτική που αρχικά φαίνεται να είναι. Δεν δημιουργεί κίνητρο για εργασία. Δεν θα βοηθήσει στην επίλυση της ανεργίας και δεν θα μετριάσει τη φτώχεια. Η αλήθεια είναι ότι θα διογκώσει αυτά τα προβλήματα σε σύγκριση με αυτό που θα ίσχυε σε μια πιο ανόθευτη αγορά. Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι θα είναι χειρότερη πολιτική μακροπρόθεσμα, από τα παραδοσιακά συστήματα κρατικής κοινωνικής πρόνοιας.
Υποτίθεται ότι η κύρια καινοτομία του παγκόσμιου βασικού εισοδήματος είναι ότι καταφέρνει να αποφύγει σε μεγάλο βαθμό αυτό το πρόβλημα. Δεδομένου ότι όλοι θα λαμβάνουν το καθορισμένο βασικό εισόδημα, ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα εισοδήματα τους, οι υποστηρικτές του μέτρου πιστεύουν ότι οι άνθρωποι θα εξακολουθούν να έχουν ισχυρά κίνητρα βασισμένα στο εισόδημα ώστε να εργαστούν. Κάποιοι πηγαίνουν ακόμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι το πρόγραμμα θα είναι θετικό για την απασχόληση, επειδή το οικονομικό μαξιλάρι που παρέχει το παγκόσμιο βασικό εισόδημα, θα βοηθήσει τους ανθρώπους στη μετάβαση από την ανεργία στην απασχόληση. Για παράδειγμα, ένας επιχειρηματίας ή καλλιτέχνης σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, θα μπορούσε, εν μέρει, να βασιστεί σε αυτό όσο προσπαθεί να επανακάμψει.
Στην αγορά, ο πλούτος κερδίζεται με τη δημιουργία αξίας. Όταν κάποιος αγοράζει ένα αγαθό, έχει κερδίσει τα χρήματα που δαπανά έχοντας παραγάγει κάτι άλλο. Αυτό δεν συμβαίνει με τα προγράμματα κρατικής κοινωνικής πρόνοιας, όπως και με το παγκόσμιο βασικό εισόδημα. Τα χρήματα αποσπώνται δια της βίας από εκείνους που έχουν παραγάγει αγαθά και υπηρεσίες – ώστε να κερδίσουν αυτά τα χρήματα – για να δοθούν σε όσους δεν έχουν παραγάγει τίποτα. Αυτό επιτρέπει σε ανθρώπους που δεν παράγουν πλούτο να συνεχίσουν να καταναλώνουν αγαθά και σπάνιους πόρους.
Σε μια κανονική λειτουργική αγορά, οι παραγωγοί αγαθών τα οποία δεν επιθυμούν οι καταναλωτές, θα πρέπει σύντομα να εγκαταλείψουν τις συγκεκριμένες προσπάθειες και να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους σε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας. Το παγκόσμιο βασικό εισόδημα, ωστόσο, τους επιτρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους με τα χρήματα εκείνων που έχουν πραγματικά παραγάγει αξία. Αυτό το γεγονός, οδηγεί στο υπάρχον πρόβλημα που δημιουργεί κάθε κρατικό κοινωνικό πρόγραμμα παροχών.
Τελικά, όλα τα κυβερνητικά προγράμματα παροχών, οδηγούν στην κατανάλωση πλούτου ή, τουλάχιστον, στη μείωση του πλούτου που θα είχε σε άλλη περίπτωση εξοικονομηθεί. Όταν οι επιχειρηματίες έχουν λιγότερη ανάγκη στο να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις επιθυμίες των πελατών τους, οι καταναλωτές θα βρεθούν αντιμέτωποι με λιγότερες και χαμηλότερης ποιότητας επιλογές. Αυτό σημαίνει πως τα κυβερνητικά προγράμματα παροχών, καθιστούν τους πάντες φτωχότερους, από ό, τι θα ίσχυε σε μια ανόθευτη ελεύθερη αγορά.
Όλα αυτά, αποτελούν λογική αναγκαιότητα σε έναν νοητικό κόσμο προ εμπειρίας. Υπάρχει άμεση αιτιολογική συνάφεια ανάμεσα στη θεωρία της σπανιότητας, της οριακής ωφέλειας και της ανθρώπινης δράσης που εξετάζουμε. Αυτή την μεθοδική αναλυτική σκέψη, την διαθέτουμε χάρη στην Αυστριακή οικονομική σχολή και ειδικότερα βασισμένοι στην πραξεολογία της παράδοσης του Ludwig von Mises.
Πολλές χώρες έχουν εισαγάγει το πείραμα με το UBI, συμπεριλαμβανομένων της Φινλανδίας, του Καναδά, της Κένυας και της Ολλανδίας.
Ωστόσο, Η Φινλανδία εγκαταλείπει το πείραμα. Σύμφωνα με τον Βρετανικό «Guardian»
Από τον Ιανουάριο του 2017, ένα τυχαίο δείγμα 2.000 ανέργων ηλικίας 25 έως 58 ετών έχει εισπράξει μηνιαίως € 560, χωρίς καμία απαίτηση να αναζητούν ή να αποδέχονται απασχόληση. Όσοι παραλήπτες βρήκαν δουλειά, συνέχισαν να λαμβάνουν το επίδομα. Τώρα, η κυβέρνηση αλλάζει το σύστημα του UBI. Επιπλέον, η κυβέρνηση υιοθετεί πιο αυστηρά κριτήρια παροχών επιδομάτων, εισάγοντας νομοθεσία που θα δικαιολογεί παροχές στους ανέργους μόνο αν ακολουθήσουν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, η αν εργάζονται τουλάχιστον 18 ώρες το τρίμηνο.
Φυσικά, οι σοσιαλδημοκράτες ξεσηκώθηκαν και τίθενται ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης. Ο Olli Kangas, ένας «ειδικός» σοσιαλιστής που συμμετείχε στην εξέταση του πειράματος, δήλωσε στον φινλανδικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα YLE:
«Δύο χρόνια είναι πολύ μικρή περίοδος για να μπορέσουμε να εξαγάγουμε εκτεταμένα συμπεράσματα από ένα τόσο μεγάλο πείραμα. Θα έπρεπε να έχουμε επιπλέον χρόνο και περισσότερα χρήματα για να έχουμε αξιόπιστα αποτελέσματα.»
Βεβαίως, τι άλλο θα ζητούσε ο σοσιαλιστής; Περισσότερα ξένα χρήματα και κλεμμένο χρόνο, σαν να μην φτάνουν τα παραδείγματα των αποτυχημένων σοσιαλιστικών πειραμάτων διαχρονικά. Το παγκόσμιο βασικό εισόδημα δεν εξαλείφει τα αντικίνητρα για εργασία που είναι εγγενή στα υφιστάμενα προγράμματα κρατικών παροχών. Απλά τα μετακινεί. Το πρόγραμμα πρέπει εξάλλου να χρηματοδοτηθεί όπως και κάθε σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Το σύστημα του παγκόσμιου βασικού εισοδήματος, είναι ως εκ τούτου, σύστημα αναδιανομής πλούτου. Ο πλούτος πρέπει να αποσπαστεί από εκείνους που τον έχουν και να δοθεί σε εκείνους που δεν τον έχουν. Αυτό σημαίνει ότι σε κάποιο σημείο της εισοδηματικής κλίμακας, οι άνθρωποι θα πρέπει να μετατραπούν από αποδέκτες παροχών, σε παρόχους παροχών.
Η προοδευτική φορολόγηση που είναι απαραίτητη για τη χρηματοδότηση ενός παγκόσμιου βασικού εισοδήματος, σημαίνει ότι όσα περισσότερα κερδίζει κάποιος, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό του πλούτου του θα αποσπαστεί. Επομένως, τα αντικίνητρα για απασχόληση εξακολουθούν να είναι ισχυρά στο φορολογικό σύστημα. Μεταφέρονται απλά σε διαφορετικές ομάδες ανθρώπων υψηλότερων εισοδημάτων. Αυτό με τη σειρά του βάζει «ταβάνι» στην παραγωγικότητα, δεδομένου πως από κάποιο στάδιο κι έπειτα δεν θα συμφέρει να παράγει κάποιος.
Έχουμε και στην Ελλάδα διάφορους αριστερίζοντες οι οποίοι γλυκοκοιτάζουν το πείραμα του δωρεάν γεύματος (με τα λεφτά των άλλων). Ελπίζουμε πως η αποτυχία του Φινλανδικού πειράματος θα τους συνετίσει.
ΠΗΓΗ: https://www.eleytheriagora.gr/5675671-2/
Ο ανταγωνισμός των απατεώνων
Η ακόλουθη συνέντευξη με τον Hans-Hermann Hoppe δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη γερμανική εβδομαδιαία Junge Freiheit στις 2 Νοεμβρίου 2012 και την πραγματοποίησε ο Moritz Schwarz.
Schwarz: Καθηγητά Hoppe, στην συλλογή δοκιμίων σας «Der Wettbewerb der Gauner» (Ο ανταγωνισμός των απατεώνων ), αναφέρετε ότι «αν το 99% των πολιτών, ρωτηθεί για το αν το κράτος είναι απαραίτητο, θα απαντήσει ναι.» Κι εγώ το ίδιο! Γιατί κάνω λάθος;
Hoppe : Όλοι μας, από την παιδική ηλικία, έχουμε διαμορφωθεί από κρατικά ή κρατικά πιστοποιημένα ιδρύματα – σχολεία, γυμνάσια, πανεπιστήμια. Έτσι το αποτέλεσμα που αναφέρατε δεν προκαλεί έκπληξη. Ωστόσο, εάν σας ρωτούσα αν θα λέγατε ναι σε έναν θεσμό που έχει τον τελευταίο λόγο σε κάθε σύγκρουση, ακόμη και σε εκείνες τις συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκεται ο ίδιος, σίγουρα θα λέγατε όχι – εκτός αν ελπίζατε να είστε ο ίδιος επικεφαλής αυτού του θεσμού.
Schwarz: Ναι, συμφωνώ.
Hoppe : Φυσικά, επειδή γνωρίζετε ότι ένας τέτοιος θεσμός, όχι απλά μπορεί να μεσολαβεί στην διευθέτηση συγκρούσεων, αλλά μπορεί και να τις προκαλεί, αντιλαμβάνεστε ότι μπορεί να τις επιλύει προς όφελός του. Στην όψη αυτού του γεγονότος, εγώ προσωπικά, θα ζούσα υπό τον φόβο σε σχέση με τη ζωή μου και την ιδιοκτησία μου. Ωστόσο, είναι ακριβώς αυτή, η απόλυτη εξουσία της τελικής δικαστικής λήψης αποφάσεων, που αποτελεί το ειδικό χαρακτηριστικό του θεσμού που είναι γνωστός ως κράτος.
Schwarz: Σωστά, αλλά από την άλλη πλευρά, το κράτος βασίζεται σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο που παρέχει στο άτομο προστασία και χώρο για προσωπική ολοκλήρωση, την οποία δεν θα είχε χωρίς το κράτος – σε μια μάχη: όλοι εναντίον όλων.
Hoppe: Όχι, το κράτος δεν είναι σε καμία περίπτωση αποτέλεσμα ενός συμβολαίου. Κανείς που έχει έστω μια ουγγιά κοινής λογικής, δεν θα συμφωνούσε σε μια τέτοια σύμβαση. Έχω πολλά αρχειοθετημένα συμβόλαια, αλλά κανένα παρόμοιο. Το κράτος είναι αποτέλεσμα επιθετικής βίας και υποταγής. Έχει εξελιχθεί χωρίς συμβατικό υπόβαθρο, ακριβώς όπως μια συμμορία μπράβων που πουλάνε προστασία. Όσο για τη «μάχη όλοι εναντίον όλων» : αυτός είναι ένας μύθος. Φυσικά οι μπράβοι προστατεύουν τα θύματα τους στην «περιοχή» τους από άλλους μπράβους, αλλά μόνο έτσι ώστε να μπορούν να διευθύνουν τη δική τους περιοχή προστασίας με μεγαλύτερη επιτυχία. Επιπλέον, τα κράτη είναι υπεύθυνα για τον θάνατο εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων και για την ανυπολόγιστη καταστροφή κατά τον 20ο αιώνα. Σε σύγκριση με τις κρατικές φρικαλεότητες, τα θύματα του ιδιωτικού εγκλήματος είναι σχεδόν αμελητέα. Και νομίζετε σοβαρά ότι οι συγκρούσεις μεταξύ των κατοίκων της τριπλής μεθοριακής περιοχής [της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ελβετίας] κοντά στη Βασιλεία, όπου οι κάτοικοι ζουν μαζί σε κατάσταση αναρχίας, είναι περισσότερες από τις συγκρούσεις μεταξύ των κατοίκων του Ντόρτμουντ και του Ντίσελντορφ, που είναι πολίτες ενός και μόνου κράτους [Γερμανία]; Όχι από όσο γνωρίζω.
Schwarz: Γιατί, κατά την άποψή σας, η δημοκρατία είναι απλά ένας «ανταγωνισμός μεταξύ απατεώνων»;
Hoppe : Όλες οι άκρως ανεπτυγμένες μορφές θρησκείας, δεν επιτρέπουν στους πιστούς τους να εποφθαλμιούν την ιδιοκτησία κάποιου άλλου. Αυτή η απαγόρευση αποτελεί το θεμέλιο της ειρηνικής συνεργασίας. Σε μια δημοκρατία, από την άλλη πλευρά, ο καθένας μπορεί να απαιτήσει την ιδιοκτησία οποιουδήποτε άλλου και να ενεργήσει σύμφωνα με την επιθυμία του – η μόνη προϋπόθεση είναι να καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στους διαδρόμους της εξουσίας. Έτσι, υπό δημοκρατικές συνθήκες, όλοι αποτελούν πιθανή απειλή. Και κατά τη διάρκεια των μαζικών εκλογών, τα μέλη της κοινωνίας που προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση στους διαδρόμους της εξουσίας και να ανέβουν στις υψηλότερες θέσεις, είναι εκείνοι που δεν έχουν ηθικές αναστολές για την αρπαγή της ιδιοκτησίας άλλων ανθρώπων: συστηματικοί αμοραλιστές, που είναι ιδιαίτερα ταλαντούχοι στη διαμόρφωση πλειοψηφιών μέσω μιας πληθώρας αχαλίνωτων και αμοιβαίων απαιτήσεων έναντι ξένης ιδιοκτησίας.
Schwarz: Αποκαλείτε τους πολιτικούς τεμπέληδες και χαραμοφάηδες. Δεν φοβάστε ότι μπορεί να κατηγορηθείτε για διαμαρτυρία επιπέδου της εφημερίδας «Bild»;
Hoppe: Και λοιπόν; Μέχρι τον 20ό αιώνα δεν υπήρχε σχεδόν κανένας σημαντικός πολιτικός στοχαστής, ο οποίος δεν μιλούσε απαξιωτικά για τη δημοκρατία. Η λέξη-κλειδί ήταν: «οχλοκρατία.» Η λαϊκιστική κριτική της δημοκρατίας, όπως αυτή που ασκεί η Bild, είναι πολύ καλή. Αλλά δεν είναι αρκετά θεμελιώδης, ούτε φτάνει αρκετά μακριά – μέχρι σήμερα η Bild δεν μου έχει ζητήσει κάποια συνέντευξη. Φυσικά οι πολιτικοί είναι χαραμοφάηδες. Ζουν από χρήματα τα οποία αποσπούν εκβιαστικά από άλλους ανθρώπους με την απειλή βίας – η οποία ονομάζεται «φορολογία». Δυστυχώς, όμως, οι πολιτικοί δεν είναι τεμπέληδες. Θα ήταν ωραίο αν όλες τους οι ενέργειες περιοριζόταν απλώς στο να σπαταλούν τα λάφυρα από το πλιάτσικο που διαπράττουν. Αντ’ αυτού, είναι ιδεοληπτικοί, πάσχοντες από μεγαλομανία, οι οποίοι κάνουν επιπλέον τη ζωή δύσκολη στα θύματά τους με χιλιάδες νόμους και κανονιστικές ρυθμίσεις.
Schwarz: Η δημοκρατία είναι μόνο μία πιθανή ποικιλία κρατικής κυριαρχίας. Θα ήταν πιο αποδεκτή από εσάς μια διαφορετική κατάσταση;
Hoppe: Σε ένα μοναρχικό κράτος ο καθένας ξέρει ποιος είναι ο κυβερνήτης και ποιοι αυτοί που κυβερνώνται και κατά συνέπεια υπάρχει αντίσταση ενάντια σε κάθε προσπάθεια αύξησης της κρατικής εξουσίας. Σε ένα δημοκρατικό κράτος η διάκριση αυτή γίνεται θολή και γίνεται όλο και ευκολότερο να επεκταθεί η κρατική εξουσία.
Schwarz: Μια στιγμή: γι’ αυτό υπάρχουν τα δικαστήρια, οι νόμοι και το σύνταγμα, για να περιορίζουν και να ελέγχουν την κυβέρνηση του κράτους καθώς και το κοινοβούλιο.
Hoppe : Η μαφία διαθέτει επίσης «εκτελεστικά», «νομοθετικά» και «δικαστικά» διοικητικά τμήματα. Απλά πηγαίνετε να παρακολουθήσετε ξανά την ταινία «The Godfather»!
Schwarz: Μια άλλη αντίρρηση: Τι γίνεται με τους νέους ιντερνετικούς δυσφημιστές του κράτους όπως το «Occupy» ή οι «Πειρατές», που απαιτούν διαφάνεια και συμμετοχή, χωρίς να καταδικάζουν αμέσως το κράτος και τη δημοκρατία στο σύνολό τους;
Hoppe: Το κίνημα «Occupy» αποτελείται από οικονομικά άσχετους που δεν καταλαβαίνουν ότι τα βρώμικα κόλπα των τραπεζών, τα οποία δικαίως καταγγέλλουν, είναι δυνατά μόνο επειδή υπάρχει μια κεντρική τράπεζα με άδεια λειτουργίας του κράτους που ενεργεί ως «δανειστής ύστατης ανάγκης» και ότι η σημερινή χρηματοπιστωτική κρίση δεν αποτελεί επομένως κρίση του καπιταλισμού, αλλά μια κρίση κρατισμού. Οι «Πειρατές», με το αίτημα τους για ένα άνευ όρων βασικό εισόδημα, βρίσκονται σε καλό δρόμο για να γίνουν ένα άλλο κόμμα «δωρεάν μπύρας για όλους». Έχουν ένα μόνο ζήτημα: την κριτική για τα «δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας» (ΔΠΙ), τα οποία θα μπορούσαν να τους κάνουν πολύ δημοφιλείς -αλλά και να κερδίσουν την εχθρότητα ιδίως των μουσικών, κινηματογραφικών και φαρμακευτικών βιομηχανιών. Αλλά ακόμη και εκεί είναι ανίδεοι λαπάδες. Απλά πρέπει να γκουγκλάρετε τον Stephan Kinsella. Τότε θα δουν ότι τα ΔΠΙ δεν έχουν καμία σχέση με την ιδιοκτησία, αλλά με κρατικά προνόμια. Τα ΔΠΙ επιτρέπουν στον εφευρέτη (Ε) ή στον «πρώτο δημιουργό» ενός προϊόντος – ένα κείμενο, εικόνα, τραγούδι ή οτιδήποτε άλλο – να απαγορεύσει σε όλους τους άλλους να αναπαράγουν αυτό το προϊόν ή να χρεώνουν τέλη αδείας, παρόλο που ο αντιγραφέας (Α) του χρησιμοποιεί μόνο την ιδιοκτησία του (και δεν αφαιρεί κανένα από τα περιουσιακά στοιχεία του Ε). Με αυτόν τον τρόπο, ο Ε αναδύεται με την ιδιότητα του συνιδιοκτήτη της περιουσίας του Α. Αυτό δείχνει ότι τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας δεν είναι ιδιοκτησία, αλλά, αντιθέτως, αποτελούν επίθεση στην ιδιοκτησία και επομένως είναι εντελώς παράνομα.
Schwarz: Στο «Competition of Crooks» περιγράφετε ως εναλλακτική λύση το μοντέλο μιας «κοινωνίας ιδιωτικού δικαίου». Πώς λειτουργεί;
Hoppe: Η βασική ιδέα είναι απλή. Η ιδέα ενός μονοπωλιακού προστάτη ιδιοκτησίας και φύλακα του νόμου είναι αντιφατική. Αυτός ο μονοπωλητής, είτε βασιλιάς είτε πρόεδρος, θα είναι πάντα ένας απαλλοτριωτής προστάτης περιουσίας και ένας παραβάτης του νόμου που θα χαρακτηρίσει τις ενέργειές του ως «δημόσιο συμφέρον». Προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία της ιδιοκτησίας και να διασφαλιστεί ο νόμος, πρέπει να υπάρχει ελεύθερος ανταγωνισμός και στον τομέα του δικαίου. Άλλα ιδρύματα εκτός από το κράτος πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν υπηρεσίες προστασίας της ιδιοκτησίας και του νόμου. Το κράτος τότε γίνεται υποκείμενο στο ιδιωτικό δίκαιο, σε ισότιμη βάση με όλους τους άλλους. Δεν μπορεί πλέον να αυξήσει τους φόρους ή να θεσπίσει μονομερώς νόμους. Οι υπάλληλοί του θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν τον εαυτό τους ακριβώς όπως κάνουν όλοι οι άλλοι: παράγοντας και προσφέροντας κάτι που οι πελάτες εθελοντικά θεωρούν ότι αξίζει τα χρήματα που θα δώσουν.
Schwarz: Δεν θα οδηγούσε γρήγορα σε πόλεμο μεταξύ αυτών των «παρόχων»;
Hoppe: Ο πόλεμος και η επιθετικότητα είναι δαπανηρά. Τα κράτη διεξάγουν πόλεμο επειδή μπορούν, μέσω των φόρων, να μεταβιβάσουν το κόστος σε τρίτους που δεν εμπλέκονται άμεσα. Αντίθετα, για τις εταιρείες που χρηματοδοτούνται οικειοθελώς, ο πόλεμος είναι οικονομική αυτοκτονία. Ως υποκείμενο του ιδιωτικού δικαίου, όπως και όλοι οι άλλοι πάροχοι ασφάλειας, το κράτος θα πρέπει να προσφέρει στους πελάτες του συμβάσεις που μπορούν να τροποποιηθούν μόνο με αμοιβαία συμφωνία και οι οποίες ρυθμίζουν ιδιαίτερα τι πρέπει να γίνει σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ του ίδιου και των πελατών του ή μεταξύ του ιδίου και των πελατών άλλων ανταγωνιζόμενων παρόχων ασφάλειας. Και γι ‘αυτό υπάρχει μόνο μία λύση αποδεκτή από όλους: ότι σε τέτοιες συγκρούσεις όχι το κράτος, αλλά ένα ανεξάρτητο τρίτο μέρος αποφασίζει – διαιτητές και δικαστές που με τη σειρά τους ανταγωνίζονται μεταξύ τους, των οποίων το σημαντικότερο πλεονέκτημα είναι η φήμη τους ως τηρητών του νόμου, και των οποίων οι πράξεις και οι κρίσεις μπορούν να αμφισβητηθούν και, αν χρειαστεί, να επανακαθοριστούν, όπως μπορεί να γίνει με τις αποφάσεις του καθενός.
Schwarz: Ποιος πρέπει να είναι ένα τέτοιο «τρίτο μέρος»; Και με ποια μέσα εξουσίας θα πρέπει να επιβάλλει τα συμφέροντα ενός μεμονωμένου πολίτη έναντι του συμβασιούχου εταίρου – το ιδιωτικό κράτος, το οποίο φυσικά είναι πολύ πιο ισχυρό;
Hoppe: Σε τοπικές συγκρούσεις, σε ένα χωριό ή σε μια μικρή πόλη, αυτά συχνά θα γίνονται παγκοσμίως σεβαστά για τους «φυσικούς αριστοκράτες». Ή αλλιώς, οι διαιτητικές οργανώσεις και τα εφετεία, τα οποία οι ασφαλιστές και οι ασφαλισμένοι έχουν συμφωνήσει συμβατικά από την αρχή. Όποιος στη συνέχεια δεν συμμορφώνεται με τις αποφάσεις δεν θα είναι μόνο απατεώνας, θα γίνει παρίας στον κόσμο των επιχειρήσεων. Κανείς δεν θα θέλει να έχει σχέση με αυτόν, και θα χάσει αμέσως όλους τους πελάτες του. Αυτή δεν είναι ουτοπική ιδέα. Αυτή είναι ήδη η συνήθης πρακτική στις διεθνείς-αναρχικές συναλλαγές σήμερα. Και μια άλλη ερώτηση για σας: Πώς θα πρέπει ο κάθε πολίτης να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του έναντι ενός μονοπωλιακού φορολογικού κράτους; Είναι πολύ πιο ισχυρό και πάντα έχει την τελευταία λέξη!
Schwarz: Κατανοείτε τον συνεχιζόμενο σκεπτικισμό σε σχέση με την πρότασή σας;
Hoppe : Φυσικά, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ποτέ ακούσει για αυτή την ιδέα, πόσο μάλλον να τη σκεφτούν σοβαρά. Είμαι μόνο αδιάλλακτος απέναντι σε εκείνους που φωνασκούν όταν ακούν αυτή την ιδέα και απαιτούν την καταδίκη των εκπροσώπων της, χωρίς να έχουν την ελάχιστη γνώση της οικονομίας και της πολιτικής φιλοσοφίας που βρίσκεται πίσω της.
Schwarz: Είναι ελάχιστα πιθανό ότι η πλειονότητα των πολιτών θα υποστηρίξει ποτέ ένα τέτοιο άγνωστο μοντέλο. Ποια όμως τμήματα θα μπορούσαν τουλάχιστον να υιοθετηθούν, προκειμένου να επιτευχθούν τουλάχιστον μερικές βελτιώσεις του σημερινού μας συστήματος, χωρίς την πλήρη εγκατάλειψη του κράτους και της δημοκρατίας;
Hoppe : Υπάρχει μια προσωρινή λύση. Ονομάζεται απόσχιση και πολιτική αποκέντρωση. Τα μικρά κράτη πρέπει να είναι φιλελεύθερα, αλλιώς οι παραγωγικοί άνθρωποι θα τα εγκαταλείψουν. Ως εκ τούτου, είναι επιθυμητός ένας κόσμος που αποτελείται από χιλιάδες κράτη όπως το Λιχτενστάιν, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ. Αντίθετα, η ευρωπαϊκή κεντρική κυβέρνηση – και μάλιστα μια παγκόσμια κυβέρνηση – με μια «εναρμονισμένη» φορολογική και κανονιστική πολιτική, είναι η σοβαρότερη απειλή για την ελευθερία.
Schwarz: Και γι ‘αυτό δεν θα βρείτε πιθανώς πλειοψηφία. Ως εκ τούτου, πώς θα αναπτυχθεί το κράτος και η δημοκρατία στο μέλλον; Πού τελικά θα καταλήξουμε;
Hoppe : Το δυτικό «πρότυπο κράτους πρόνοιας» είναι μια μορφή «ελαφρού σοσιαλισμού» και θα καταρρεύσει ακριβώς όπως ο «κλασικός» σοσιαλισμός – φυσικά, δεν μπορώ να πω αν αυτό γίνει σε πέντε, δέκα ή 15 χρόνια. Οι λέξεις-κλειδιά είναι: κρατική χρεοκοπία, υπερπληθωρισμός, νομισματική μεταρρύθμιση και οι βίαιες μάχες διανομής. Στη συνέχεια, είτε θα υπάρξει επίκληση για έναν «ισχυρό ηγέτη» ή – ελπίζουμε – ένα μαζικό κίνημα αποσχίσεων.
Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Ludwig von Mises με τίτλο ''Obsessed by Megalomania'': https://mises.org/library/obsessed-megalomania
Ο Hans-Hermann Hoppe, είναι οικονομολόγος της Αυστριακής σχολής οικονομικής σκέψης και Λιμπερταριανός/αναρχοκαπιταλιστής φιλόσοφος με κοινωνικά συντηρητικές αρχές. Eίναι ομότιμος καθηγητής οικονομικών στο UNLV, διακεκριμένος ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Mises, ιδρυτής και πρόεδρος της «κοινωνίας ιδιοκτησίας και ελευθερίας» και πρώην συντάκτης της εφημερίδας Journal of Libertarian studies. Είναι συγγραφέας του βιβλίου: Democracy: The god that failed.
ΠΗΓΗ: https://www.eleytheriagora.gr/74535/
Η ιστορία του Ρομάνο Μαϊράνο
Μολονότι το όνομά του είναι ίσως άγνωστο στον μέσο άνθρωπο της εποχής μας, ο Ρομάνο Μαϊράνο είναι αληθινός σταρ για όσους μελετούν την Ιστορία του Μεσαίωνα. Για λόγους εν μέρει συγκυριακούς, η σταδιοδρομία του είναι η πληρέστερα καταγεγραμμένη που διαθέτουμε. Η, ευτυχής για τους ιστορικούς, συγκυρία ήταν η εξής: η τελευταία απόγονος της οικογένειας Μαϊράνο αποφάσισε προς το τέλος της ζωής της να μονάσει. Αποσύρθηκε στο κοινόβιο του Αγίου Ζαχαρία όπου και μετέφερε τα οικογενειακά αρχεία, σώζοντάς τα από την καταστροφή (βλ. Jean-Claude Hocquet «Venise au Moyen Âge«, coll. Guides de Civilisations, εκδ. Belles Lettres, Παρίσι 2003, σελ. 271/ «La vie mouvementée du marchand Mairano», περιοδικό Historia Thématique, αριθ. 88, τεύχος 3-2004, Μάρτιος-Απρίλιος 2004, σελ. 12-17). Χάρη σ’ αυτό το τυχαίο γεγονός, έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας κάπου διακόσια εμπορικά έγγραφα, στην πλειονότητά τους συμβάσεις, τα οποία μας επιτρέπουν να σχηματίσουμε πλήρη εικόνα για την επιχειρηματική σταδιοδρομία του Ρομάνο Μαϊράνο, ενός ικανότατου και γενναίου Ενετού εμπόρου του 12ου αι. Η επιμονή, το θάρρος του, η αποφασιστικότητα και η αυτοπεποίθηση με την οποία αντιμετώπισε τις απογοητεύσεις της ζωής, η ικανότητά του να ορθοποδήσει μολονότι καταστράφηκε οικονομικά, αποτελούν ένα παράδειγμα προς μίμηση που δεν είναι διόλου άχρηστο σε μια εποχή κρίσης και δυσκολιών όπως η σημερινή.
Η σταδιοδρομία του Ρομάνο Μαϊράνο
Ας δούμε πώς συνοψίζουν την περιπετειώδη σταδιοδρομία του Μαϊράνο ο Ζαν-Κλωντ Οκέ (όπ.π.) και άλλοι ιστορικοί (Yves Renouard «Les hommes d’affaires italiens au Moyen Âge«, εκδ. Armand Colin, Παρίσι 1949, σελ. 56-59/Frederic Chapin Lane «Venice – A Maritime Republic«, The John Hopkins University Press, Βαλτιμόρη 1973, σελ. 52-53/ Christian Bec «Histoire de Venise«, coll. Que sais-je?, αριθ. 522, εκδ. PUF, Παρίσι 1993, σελ. 24-25/ Pierre Racine «Venise et son arrière-pays au temps de la Quatrième Croisade» σε Thomas F. Madden – επιμ. – «The Fourth Crusade: Event, Aftermath and Perceptions – Papers from the Sixth Conference for the Study of the Crusades and the Latin East, Istanbul, Turkey, 25-29 August 2004«, εκδ. Ashgate 2004, σελ. 15 επ., ειδ. σελ. 23). Πρόκειται πιθανώς για γόνο οικογένειας ευγενών, πρόσφατα όμως εγκατεστημένων στο Ριάλτο. Τα ίχνη των πρώτων εμπορικών κινήσεων του ήρωά μας ανάγονται στα 1150: ο νεότατος τότε Μαϊράνο δανείζεται για την πρώτη εμπορική αποστολή του. Προφανώς η επιχείρηση αποδείχθηκε επικερδής, μια και εξοφλεί χωρίς προβλήματα το ποσό του δανείου. Δύο χρόνια αργότερα παντρεύεται. Η όχι υψηλή προίκα της γυναίκας του αποτελεί ένδειξη για το ότι ο Μαϊράνο ξεκίνησε την επιχειρηματική σταδιοδρομία του με μάλλον ταπεινά οικονομικά μέσα. Σχεδόν αμέσως μετά το γάμο μεταφέρει τις δραστηριότητές του στην Κωνσταντινούπολη (στα πρώτα ταξίδια του μεταφέρει συνήθως στη Βασιλεύουσα φορτία ξυλείας). Συνεργάζεται με τον αδελφό του, τον Σαμουήλ, και μαζί προβαίνουν στη σύσταση μιας οικογενειακής εταιρίας (fraterna societas). Έχουν τακτικές εμπορικές συναλλαγές με την ηπειρωτική Ελλάδα και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Παράλληλα, ο Ρομάνο αγοράζει ακίνητα στη Βασιλεύουσα, η εκμετάλλευση των οποίων του αποφέρει ικανά κέρδη για να αναλάβει εμπορικές αποστολές μεγαλύτερης εμβέλειας: πλέον ταξιδεύει προς την Άκρα, την Τύρο, την Αντιόχεια και τα άλλα λιμάνια της φραγκικής Ανατολής, αλλά και προς τη μουσουλμανική Αλεξάνδρεια. Τα συμφέροντα του Μαϊράνο βρίσκονται κυρίως στην Ανατολή κι όχι στην πατρίδα του. Όταν το 1158 εξεγείρεται η κροατική Ζάρα κατά των Ενετών, η Γαληνοτάτη κηρύσσει γενική επιστράτευση των πολιτών της. Ο Μαϊράνο αδιαφορεί για την κλήση: προτιμά να πληρώσει το τεράστιο πρόστιμο που του επιβάλλεται, παρά να υπηρετήσει. Οι δουλειές του, άλλωστε, πηγαίνουν εξαιρετικά. Την ίδια περίοδο καταγράφονται τακτικές εμπορικές και τραπεζικές συναλλαγές του με το Τάγμα των Ναϊτών.
Το 1163, μετά από δεκαετή απουσία από τη μητρόπολη, ο Ρομάνο Μαϊράνο επιστρέφει στη Βενετία. Όχι για πολύ. Σκοπός του είναι η αγορά του πρώτου εμπορικού πλοίου του. Το 1165 τον βρίσκουμε στο χριστιανικό βασίλειο της Ιερουσαλήμ. Χρηματοδοτεί ένα συμπατριώτη του έμπορο, τον Μάρκο Έντσιο: οι δύο άνδρες αποφασίζουν να ταξιδέψουν με το πλοίο του Μαϊράνο για να πουλήσουν τα εμπορεύματά τους. Από την Άκρα θα βρεθούν στον Χάνδακα της Κρήτης κι από εκεί είτε θα επιστρέψουν κατευθείας στην Άκρα ή στο επίνειο της Αντιόχειας, είτε θα συνεχίσουν ως την Αλεξάνδρεια για να επιστρέψουν από το αιγυπτιακό λιμάνι στη βάση τους. Πιθανότερο φαίνεται να προτιμήθηκε η δεύτερη εναλλακτική λύση. Άλλωστε το 1167 βρίσκουμε τον Μαϊράνο να κινείται μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Αλεξάνδρειας. Προς το τέλος, όμως, της ίδιας χρονιάς επιστρέφει στη Βενετία για να αγοράσει το δεύτερο πλοίο του, αγορά αναγκαία λόγω της ανάπτυξης του κύκλου των δραστηριοτήτων του. Δανείζεται από οχτώ πλούσιους συμπολίτες του συνολικό ποσό 796 υπέρπυρων. Το δάνειο θα επιστραφεί εντόκως την άνοιξη του 1168 (με επιτόκιο 44%!).
Τον Οκτώβριο του 1169 ο Μαϊράνο βρίσκεται πίσω στην Κωνσταντινούπολη, μολονότι οι ενετικές αρχές έχουν προειδοποιήσει τους πολίτες τους για τη ραγδαία επιδείνωση των διπλωματικών σχέσων μεταξύ της Γαληνοτάτης και του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού. Αρχικά, ο φίλος μας φαίνεται να δικαιώνεται για τη ριψοκίνδυνη απόφασή του. Οι δουλειές του στην Πόλη πηγαίνουν όλο και καλύτερα. Εκτός των άλλων, αναλαμβάνει τη διαχείριση της μεγάλης περιουσίας που διαθέτει στη Βασιλεύουσα ο λατίνος πατριάρχης του Γκράντο. Αποκτά επίσης το ιδιαιτέρως επικερδές μονοπώλιο της είσπραξης των δικαιωμάτων για τη ζύγιση των εμπορευμάτων των Ενετών της πόλης. Ωστόσο, το 1171 ξεσπά η καταιγίδα που πολλοί φοβούνταν: ο Μανουήλ διατάσσει τη σύλληψη και απέλαση όλων των Ενετών υπηκόων και τη δήμευση των περιουσιακών στοιχείων τους. Ο Μαϊράνο κατορθώνει να ξεφύγει με το πλοίο του που ήταν ελλιμενισμένο στην Κωνσταντινούπολη, σώζοντας κι αρκετούς συμπατριώτες του, χάνει όμως την περιουσία του. Κατεστραμμένος οικονομικά αδυνατεί να εξοφλήσει τους πιστωτές του. Δίχως να απογοητευτεί, ξαναρίχνεται στον αγώνα, στο δρομολόγιο Βενετία-Αλεξάνδρεια. Το καλοκαίρι του 1173 συμμετέχει με το πλοίο του στον ενετικό στόλο που πολιορκεί (ανεπιτυχώς) την Ανκόνα. Οι πολεμικές επιχειρήσεις αποτελούν πάντως την εξαίρεση στη σταδιοδρομία του Μαϊράνο. Τα χρόνια αυτά τον συναντούμε συνήθως να εμπορεύεται μεταξύ Βενετίας, Αλεξάνδρειας και Αγίων Τόπων. Κύριος χρηματοδότης του είναι η πάμπλουτη και ισχυρή οικογένεια Τζιάνι: ο δόγης (από το 1172 έως το 1178) Σεμπαστιάνο και ο γιος του (και μετέπειτα δόγης κι αυτός, 1205-1229) Πιέτρο, στους οποίους ο Μαϊράνο προμηθεύει φορτία πιπεριού και στυπτηρίας.
Πάντα τολμηρός κι έτοιμος να εκμεταλλευθεί νέους εμπορικούς δρόμους, ο Μαϊράνο διαβλέπει νέες ευκαιρίες στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της πατρίδας του και της παραδοσιακής αντιπάλου, της νορμανδικής Σικελίας του Γουλιέλμου Β΄ του Καλού, εξέλιξη που καθιστά ασφαλέστερη για τους Βενετούς τη ναυσιπλοΐα στα νότια και νοτιοδυτικά της Μεσογείου. Παραγγέλλει τη ναυπήγηση ενός ακόμη εμπορικού πλοίου και,ταξιδεύει στο Μαγκρέμπ (Μπουζί και Θέουτα), όπου προμηθεύεται μάλλινα και δέρματα, προϊόντα απαραίτητα για την ενετική βιοτεχνία ένδυσης. Το 1183 έχει πλέον καταφέρει να εξοφλήσει όλα τα χρέη του, και τα προ του 1171 και τα κατοπινά. Η Αλεξάνδρεια και η Άκρα παραμένουν οι βασικοί εμπορικοί προορισμοί του. Μετά το 1184, όταν αποκαθίστανται οι σχέσεις Βενετίας και Βυζαντίου, καθώς ο Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός δέχεται να καταβάλει και κάποιες αποζημιώσεις για τα δημευθέντα περιουσιακά στοιχεία των Ενετών της Πόλης, ο Μαϊράνο επιστρέφει στο δρομολόγιο προς Κωνσταντινούπολη. Φαίνεται μάλιστα ότι το 1190 μεταφέρει ξανά στη Βασιλεύουσα το κέντρο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του: είναι πιθανό ο θρίαμβος του Σαλαδίνου επί των σταυροφορικών κρατών της Ανατολής να έπεισε τον ήρωά μας ότι η Αλεξάνδρεια δεν ήταν πια το ίδιο ασφαλής ως εμπορική βάση. Έχοντας φτάσει σε μάλλον προχωρημένη ηλικία σταματά να ταξιδεύει, αναθέτοντας τις εμπορικές αποστολές στους γιους του. «Περιορίζεται» στον ρόλο του χρηματοδότη και στη διαχείριση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας του. Δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία ή τον τόπο θανάτου του (Βενετία, Κωνσταντινούπολη ή μήπως Αλεξάνδρεια;), είμαστε όμως βέβαιοι ότι άφησε τον εμπορικό του οίκο σε ανθηρή κατάσταση, καθιστώντας τον μια από τις σπουδαιότερες επιχειρήσεις της Μεσογείου.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ενετικού εμπορίου κατά τον Μεσαίωνα
1. Ένα οικουμενικό εμπόριο χωρίς διακρίσεις και φραγμούς: Οι Ενετοί, όπως και γενικά οι έμποροι από τις άλλες ναυτικές δημοκρατίες της Ιταλίας (αρχικά, έως και τον 11ο αι., το Αμάλφι, και μετέπειτα τη Γένοβα και την Πίζα) συνδέουν εμπορικά την καθολική Δύση, το ορθόδοξο Βυζάντιο και τον μουσουλμανικό κόσμο. Μεταφέρουν στην Ανατολή κυρίως πρώτες ύλες (ξυλεία και μέταλλα) και γυρίζουν στη Δύση με προϊόντα πολυτελείας για τις εύπορες τάξεις (μπαχαρικά, μεταξωτά από το Βυζάντιο, κοσμήματα και χειροτεχνήματα), χωρίς να περιφρονούν και την εμπορία φθηνότερων ειδών πρώτης ανάγκης (μάλλινα και δερμάτινα) (βλ. Jean-Claude Hocquet, La vie mouvementée du marchand Mairano, όπ.π.). Η βασική τους επιδίωξη είναι το κέρδος και, όπως είναι φυσικό, δεν υπόκειται σε φραγμούς: όταν εμπορεύονται όπλα (ασπίδες, δόρατα, ξίφη) ή πρώτες ύλες για στρατιωτικό εξοπλισμό (ξυλεία και μέταλλα) εφαρμόζουν, χωρίς αναστολές, τη διαχρονική πολιτική των εμπόρων όπλων, πωλώντας και στις δύο εμπόλεμες πλευρές, δηλ. τους μουσουλμάνους της Αιγύπτου και τους χριστιανούς της Ιερουσαλήμ, της Τρίπολης και της Αντιόχειας. Οι παπικές απαγορεύσεις κι αφορισμοί, ή οι αποφάσεις των χριστιανών ηγεμόνων δεν πτοούν τους Ενετούς, οι οποίοι συνεχίζουν τις εμπορικές δραστηριότητες με τους «απίστους».
Οι δραστηριότητες αυτές εξαρτώνται άμεσα από την ασταθή διπλωματική ισορροπία μεταξύ των διαφόρων δυνάμεων της Μεσογείου. Για ιστορικούς λόγους το Βυζάντιο αποτελεί τον κατεξοχήν εμπορικό εταίρο των Ενετών (ήδη από τον 11ο αι. και επί Αλέξιου Κομνηνού οι Ενετοί έμποροι τυγχάνουν πλήρους απαλλαγής από το κομμέρκιο, δηλαδή τον φόρο ύψους 10% επί της αξίας των εμπορευμάτων), εντούτοις, όπως αποδεικνύει και η ζωή του Μαϊράνο, οι σχέσεις Βενετίας και Βυζαντίου είναι ταραχώδεις. Επομένως, συμφέρον της Βενετίας είναι να διατηρεί πάντα εναλλακτικές εμπορικές οδούς. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορικής περιόδου που εξετάζουμε, βασικό μέλημα των ενετικών αρχών είναι να κρατούν ανοιχτή μία τουλάχιστον από τις τρεις βασικές οδούς (Βενετία-Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια λιμάνια της Μικράς Ασίας ή της Μαύρης Θάλασσας, Βενετία-Αλεξάνδρεια, Βενετία-χριστιανικά λιμάνια της Συρίας και Παλαιστίνης). Φυσικά κάθε νέα προοπτική εμπορικού δρόμου είναι ευπρόσδεκτη για τη Γαληνοτάτη. Το διαπιστώσαμε, άλλωστε, με το παράδειγμα των λιμανιών της βορειοδυτικής Αφρικής.
Εξαιρουμένων των μάλλον σύντομων περιόδων εχθρότητας, τα ξένα κράτη βλέπουν θετικά τις δραστηριότητες των Ενετών εμπόρων. Στα περισσότερα λιμάνια (Αλεξάνδρεια, Άκρα, Τύρος, Κωνσταντινούπολη κ.λπ.) τους παραχωρείται εμπορικός σταθμός (fondaco, από το αραβικό funduk, με αμφιλεγόμενο ελληνικό έτυμο τη λέξη «πανδοχείο», βλ. René Fédou e.a. “Lexique historique du Moyen Âge“, coll. cursus, εκδ. Armand Colin, Παρίσι 1995, λήμμα fondaco, σελ. 74), όπου οι έμποροι συναλλάσσονται με μεγαλύτερη ευκολία, ενώ το κράτος υποδοχής μπορεί να εισπράξει άμεσα φόρους και δασμούς επί των εμπορευμάτων. Παράλληλα, οι Ενετοί (κι οι υπόλοιποι Ιταλοί) έμποροι έχουν στα λιμάνια αυτά τις συνοικίες τους (με την εκκλησία, αφιερωμένη συνήθως στον Άγιο Μάρκο, τον φούρνο. τον μύλο και τα λουτρά τους), όπου ζουν όπως και στην πατρίδα τους, ενώ τα συμφέροντά τους τα εκπροσωπεί ένας ομοεθνής τους πρόξενος.
2. Καινοτόμες μορφές συμβάσεων και εταιριών: Η εφευρετικότητα των Ενετών εμπόρων εκφράζεται με νέες μορφές εμπορικών συμβάσεων και εταιριών. Συχνή είναι η περίπτωση της ρογκαντία: η κεφαλαιουχική εταιρία που έχει την κυριότητα των εμπορευμάτων αναθέτει την πώλησή τους σ’ έναν έμπορο έναντι αμοιβής (Christian Bec, όπ.π., σελ. 17). Η επιχείρηση αποδεικνύεται συνήθως ιδιαίτερα επωφελής και για τον ταξιδιώτη έμπορο. Μπορεί να μη συμμετέχει στα εταιρικά κέρδη, αλλά εκτός της προκαθορισμένης αμοιβής έχει τη δυνατότητα να προβεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και σε δικές του συναλλαγές. Για παράδειγμα, το 1156, στο πλαίσιο μιας ρογκαντία, ο Μαϊράνο είναι υπεύθυνος για τη μεταφορά και πώληση εμπορευμάτων στη γραμμή Κωνσταντινούπολη-Σμύρνη-Αλεξάνδρεια. Παρότι δεν έχει συμμετοχή στα κέρδη της εταιρίας, αποκτά σημαντικά ποσά παίρνοντας την πρωτοβουλία να προσθέσει και να πωλήσει και δικά του εμπορεύματα στη διαδρομή.
Ακόμη συχνότερη, όμως, είναι η περίπτωση των εταιρικών μορφών στις οποίες ο έμπορος δεν παρέχει απλώς εργασία, αλλά συμμετέχει και στα κέρδη, συνήθως δε και στο εταιρικό κεφάλαιο. Η σύμβαση έχει περιορισμένη χρονική ισχύ (μπορεί να αφορά μία μόνον εμπορική αποστολή) και συνάπτεται μεταξύ ενός ή πλειόνων κεφαλαιούχων-χρηματοδοτών και ενός εμπόρου, ο οποίος καθίσταται υπεύθυνος για την πώληση των εμπορευμάτων. Στη μορφή της κομμέντα (την οποία χρησιμοποιούν συνήθως στη Γένοβα), ο έμπορος δεν μετέχει στο κεφάλαιο, κρατά όμως το 1/4 των κερδών, αποδίδοντας τα υπόλοιπα στους κεφαλαιούχους. Σύμφωνα, όμως, με τη βενετσιάνικη εκδοχή της κομμέντα, δηλ. την κολλεγκάντσα, ο χρηματοδότης παρέχει το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου (συνήθως τα 2/3), ενώ ο έμπορος συνεισφέρει με το υπόλοιπο κεφάλαιο. Τα κέρδη της επιχείρησης μοιράζονται μεταξύ βασικού κεφαλαιούχου και εμπόρου στο μισό, ενώ τυχόν ζημίες κατανέμονται αναλόγως της εισφοράς του κάθε εταίρου (René Fédou e.a., όπ.π., λήμματα colleganza και commenda, σελ. 42-43/ Christian Bec, όπ.π.). Ως εκ της φύσεώς της, η κολλεγκάντσα είναι ιδιαιτέρως συμφέρουσα για τον έμπορο που μετέχει σ’ αυτήν. Το αρχείο του Μαϊράνο μας προσφέρει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κολλεγκάντσας. Το 1167, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου ήταν τότε εγκατεστημένος, ο Μαϊράνο συνάπτει εμπορική σύμβαση με έναν άλλο Βενετό έμπορο, τον Ντομένικο Γιάκομπ. Για τους σκοπούς της εταιρίας, ο Μαϊράνο παρέχει το πλοίο του οποίου είναι ιδιοκτήτης και συμμετέχει με τα 2/3 του κεφαλαίου (κι επομένως των εμπορευμάτων), ενώ ο συνεταίρος του συμμετέχει με το 1/3 του κεφαλαίου και αναλαμβάνει το επιχειρησιακό σκέλος: ο Γιάκομπ θα συνοδέψει τα εμπορεύματα στο ταξίδι από την Αλεξάνδρεια στον Αλμυρό της Μαγνησίας. Στη συνέχεια, θα ενωθεί με την πρώτη ενετική μούδα (βλ. κατωτέρω) που κατευθύνεται στην Κωνσταντινούπολη. Στη Βασιλεύουσα θα λάβει χώρα κι η απόδοση λογαριασμών: ο Γιάκομπ θα επιστρέψει στον Μαϊράνο το κεφάλαιό του (τα 2/3 του εταιρικού), καθώς και το ήμισι των κερδών που απέφερε η επιχείρηση, ενώ ο ίδιος θα κρατήσει το δικό του μερίδιο από το κεφάλαιο (1/3) και τα άλλα μισά κέρδη. Η κολλεγκάντσα, με τις διάφορες παραλλαγές της, συντελεί ευεργετικά στη συσσώρευση κεφαλαίων και γενικά στην ανάπτυξη της εμπορικής κίνησης: ο έμπορος που έχει την ευθύνη της επιχείρησης, συνοδεύοντας το εμπόρευμα, έχει την άδεια να προβεί σε οποιεσδήποτε αγοραπωλησίες κρίνει επικερδείς. Εκμεταλλευόμενος τις διαφορές τιμών των εμπορευμάτων μεταξύ των διαφόρων σταθμών του, πολλαπλασιάζει τα κέρδη της εταιρίας, αλλά και τα προσωπικά του κέρδη.
Παράλληλα, στο πλαίσιο του ενετικού εμπορίου παρατηρείται ευρεία χρήση νέων μέσων που διευκολύνουν τις συναλλαγές και την εμπορική δραστηριότητα εν γένει: αξιόγραφα (κυρίως η συναλλαγματική), διπλή λογιστική (κατά πάσα πιθανότητα ενετική εφεύρεση), αλληλόχρεοι λογαριασμοί κ.λπ.
3. Ο τυπικός Ενετός έμπορος: Η εκπαίδευση και η κατάρτιση του Ενετού εμπόρου αρχίζει από πολύ νωρίς. Έφηβος ακόμη θα μπαρκάρει και θα του ανατεθούν ορισμένα εμπορεύματα τα οποία θα αναλάβει να πωλήσει. Η μαθητεία του θα συνεχιστεί σε κάποιο λιμάνι του εξωτερικού, δίπλα σε συγγενή ή τον τοπικό συνεργάτη της οικογενειακής εταιρίας. Ολοκληρώνοντας τη μαθητεία του, θα αναλάβει ο ίδιος τον ρόλο συνεργάτη και θα αρχίσει τα εμπορικά ταξίδια.
«Με τα χρόνια κι όταν φτάσει η κατάλληλη στιγμή, αφού κάνει περιουσία, θα επιστρέψει στη Βενετία και θα γίνει επιτέλους οικογενειάρχης. Θα συνεχίσει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. θ’ αναμιχθεί στην πολιτική, θα κάνει επενδύσεις… Σε αντίθεση προς τους Φλωρεντινούς ομολόγους του με τις φιλολογικές ανησυχίες τους, ο Ενετός έμπορος έχει πρακτικό πνεύμα και γνώσεις κυρίως τεχνικές» ((Christian Bec, όπ.π., σελ. 40). Τα εφόδιά του είναι η εμπειρία, οι γερές βάσεις λογιστικής και γεωγραφίας, η καλή γνώση των ξένων γλωσσών που μιλούν οι αλλοδαποί πελάτες του.
Χαρακτηριστικό του Ενετού επιχειρηματία, όπως είδαμε στην περίπτωση του Ρομάνο Μαϊράνο, είναι ακριβώς η συμμετοχή του σε πολλές εταιρίες διαφορετικών τύπων και εμβέλειας. Εναλλάσσεται στους ρόλους του κεφαλαιούχου και του εμπόρου. Με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιεί τους εμπορικούς κινδύνους, σε τέτοιο σημεία που δεν καταφεύγει σχεδόν ποτέ στην ασφάλιση των εμπορευμάτων του (όπως κάνουν συστηματικά οι Φλωρεντινοί).
4. Μια κρατικώς ελεγχόμενη οικονομία: Το ενετικό οικονομικό θαύμα, πάντως, δεν θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα αποκλειστικά χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Η οικονομία της Βενετίας κατευθύνεται κι ελέγχεται από το Δημόσιο. Η Γαληνοτάτη καθορίζει τα δρομολόγια, τον χρόνο απόπλου και τα εκάστοτε φορτία εμπορευμάτων για τις μούδες (mude), τις οργανωμένες ναυτικές αποστολές που αναχωρούν τακτικά για τους βασικούς εμπορικούς προορισμούς : στα… κονβόϊ αυτά συμμετέχουν εμπορικά πλοία ιδιωτών που συνοδεύονται από γαλέρες, συνήθως ιδιοκτησίας του Δημοσίου. Οι γαλέρες, η καθεμία με 200 κωπηλάτες και 20 βαλλιστριδοφόρους, μεταφέρουν τα μεγάλης αξίας εμπορεύματα και αποτελούν εγγύηση για την ασφάλεια των εμπορικών πλοίων των ιδιωτών. Οι προδιαγραφές ασφάλειας των πλοίων των ιδιωτών, ο εξοπλισμός, το πλήρωμα και οι συνθήκες ασφάλειας και υγιεινής στα πλοία καθορίζονται με νόμους και διοικητικές πράξεις του ενετικού κράτους, ενώ η τήρησή τους ελέγχεται από τους δημοσίους υπαλλήλους. Επιπλέον, η Γαληνοτάτη ρυθμίζει λεπτομερώς τις εμπορικές δραστηριότητες αλλοδαπών σε ενετικό έδαφος, έχει το μονοπώλιο άλατος, ελέγχει αυστηρά το εμπόριο των βασικών καταναλωτικών αγαθών. Τέλος, απαγορεύει στις ενετικές τράπεζες τη δανειοδότηση αλλοδαπών προκειμένου το χρήμα τους να είναι διαθέσιμο αποκλειστικά στους Ενετούς υπηκόους και, φυσικά, στο ίδιο το κράτος (Christian Bec, όπ.π., σελ. 38-39).
Με όλες τις ιδιαιτερότητές της ή τα χαρακτηριστικά που μοιάζουν ασύμβατα με την εποχή μας, η ενετική οικονομία και οι πρωταγωνιστές της διακρίνονται από πολλά στοιχεία ικανά να αποτελέσουν χρήσιμα διδάγματα για τις δύσκολες εποχές που διανύουμε. Θάρρος, επιμονή, ευρύτητα πνεύματος και αξία της προσωπικής προσπάθειας (όπως σημείωνε κι ο Υβ Ρενουάρ «οι μεγάλες περιουσίες οφείλονταν στις πολλές μικρομεσαίες εταιρίες και στη συσσώρευση μικρών κερδών»). Κι όλα αυτά σε πλαίσιο αγαστής συνεργασίας ανάμεσα στην ιδιωτική πρωτοβουλία και το ενετικό Δημόσιο. Διαχρονικά ωφέλιμα μου μοιάζουν όλα αυτά.
ΠΗΓΗ: https://rogerios.wordpress.com/tag/%ce%b5%ce%bc%cf%80%cf%8c%cf%81%ce%b9%ce%bf/